Thuế đối ứng và tác động đến Việt Nam

• Thuế đối ứng sơ bộ: Hoa Kỳ đã gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu bằng cách áp đặt mức thuế đồng loạt 10% lên hơn 180 quốc gia, trong đó có 60 quốc gia phải chịu mức thuế đối ứng từ 10% đến 50%. Đặc biệt, Việt Nam bị áp mức thuế nhập khẩu lên tới 46%, cao hơn đáng kể so với mức thuế áp dụng đối với Trung Quốc (34%). Riêng Trung Quốc trước đó đã chịu mức thuế 20% trong hai giai đoạn vào tháng Hai và tháng Ba, nâng tổng mức thuế lên gần 60%. Mức thuế cao này được lý giải là nhằm đối phó với các rào cản phi thuế quan và những lo ngại liên quan đến thao túng tiền tệ. Chính sách thuế này được triển khai theo lộ trình từng bước, bao gồm thuế 25% đối với ngành ô tô (3/4), thuế đồng loạt (5/4), và các biện pháp đối ứng (9/4). Cách tiếp cận theo từng giai đoạn này cho thấy chiến lược nhằm tối đa hóa lợi thế đàm phán, đồng thời giảm thiểu tác động tức thời đến giá cả nội địa tại thị trường Hoa Kỳ.

• Rủi ro lạm phát đối với kinh tế Hoa Kỳ: Các biện pháp thương mại này có nguy cơ khiến lạm phát tăng tốc trở lại đối với nền kinh tế Hoa Kỳ, đặc biệt trong bối cảnh nước này phụ thuộc nhiều vào sản xuất tại châu Á để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thiết yếu. Kinh nghiệm từ Thương chiến lần 1 cho thấy các mức thuế gần như được chuyển hoàn toàn sang giá cả nội địa. Trước khi nhận thông báo này, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) đã điều chỉnh dự báo lạm phát cơ bản (PCE) năm 2025 từ 2,5% lên 2,8% vào tháng Ba, đồng thời hạ mức kỳ vọng tăng trưởng GDP xuống còn 1,7%.

• Tác động đối với Việt Nam: Đối với Việt Nam, các hoạt động ngoại giao chủ động đang được triển khai, với Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dẫn đầu các cuộc đàm phán quan trọng tại Washington. Những nhượng bộ gần đây bao gồm việc giảm mức thuế tối huệ quốc (MFN) đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ, đặc biệt trong các lĩnh vực ô tô, khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), và nông nghiệp. Tác động đối với triển vọng GDP của Việt Nam được đánh giá là tương đối hạn chế, do các doanh nghiệp FDI chiếm ưu thế trong xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, đặc biệt trong các ngành điện tử và máy móc, trong khi các ngành công nghiệp nội địa có mức độ tiếp cận thị trường này tương đối thấp.

• Phản ứng thị trường và triển vọng: Thị trường chứng khoán Việt Nam nhanh chóng phản ứng với thông tin về thuế quan, với VN-Index giảm 7% vào ngày 3 tháng 4, khiến 28 cổ phiếu thuộc VN30 giảm hết biên độ. Mặc dù cú sốc này tương đối đáng kể, nó diễn ra trong bối cảnh tâm lý thị trường đã suy yếu trong ba tuần liên tiếp và phù hợp với các mô hình lịch sử về những đợt giảm mạnh trên 6%. Trong khi đó, tâm lý bi quan kéo dài có thể khiến áp lực bán tháo ảnh hưởng đến các vị thế sử dụng đòn bẩy cao, có khả năng kéo dài sự suy yếu của thị trường thông qua các đợt bán giải chấp.

• Trong tương lai, triển vọng của thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố đan xen lẫn nhau. Mặc dù biến động ngắn hạn vẫn tiếp diễn, các yếu tố tích cực mang tính cấu trúc bao gồm khả năng được nâng hạng lên thị trường mới nổi FTSE Russell vào tháng 9 năm 2025, việc triển khai hệ thống giao dịch KRX sắp tới, và mức định giá hấp dẫn ở mức 13,7 lần P/E, thấp hơn 1 độ lệch chuẩn (SD) so với trung bình 10 năm. Tuy nhiên, việc đàm phán thành công để giảm mức thuế xuống 10% vẫn là yếu tố then chốt, với các ngưỡng hỗ trợ ở mức 1.125-1.150 điểm đại diện cho kịch bản thận trọng. Các động lực tăng trưởng nội địa, bao gồm đầu tư hạ tầng và nới lỏng tiền tệ, có thể phần nào bù đắp những thách thức về xuất khẩu, mặc dù vai trò dẫn dắt thị trường vẫn chưa rõ ràng trong bối cảnh ngành ngân hàng đang dần hạ nhiệt.