Mỹ và Trung Quốc ngày 15/1 ký thỏa thuận thương mại giai đoạn 1. Trong khi giới chức Mỹ nhấn mạnh thỏa thuận nhằm hạn chế tình trạng đánh cắp tài sản trí tuệ và thao túng tiền tệ ở Trung Quốc, thị trường lại dành nhiều quan tâm đến cam kết mua hàng hóa Mỹ của nền kinh tế số hai thế giới.
Trung Quốc dự định mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ, gồm hàng hóa sản xuất, nông sản, năng lượng và dịch vụ, trong 2 năm. Giá trị hàng hóa và dịch vụ Trung Quốc nhập từ Mỹ trong năm 2017, trước khi thương chiến diễn ra, lần lượt là 130 tỷ USD và 57,6 tỷ USD.
Tuy nhiên, danh sách những mặt hàng cần mua trong thỏa thuận giai đoạn 1 chỉ chiếm 78,8 tỷ USD trong tổng 130 tỷ USD năm 2017, theo phân tích số liệu của Bloomberg Economics. Trong 200 tỷ USD cam kết của Trung Quốc, 162 tỷ USD sẽ là hàng hóa còn 37,9 tỷ USD là dịch vụ như du lịch và bảo hiểm.
Mục tiêu năm đầu tiên khi thỏa thuận giai đoạn 1 có hiệu lực là Trung Quốc mua thêm 63,9 tỷ USD hàng hóa sản xuất, nông sản và năng lượng. Chuyên gia kinh tế Maeva Cousin của Bloomberg cho biết đây là mức tăng 81% so với năm 2017. Trong năm thứ hai, các con số tương ứng lần lượt là 98,2 tỷ USD và 125%.
Một điều quan trọng với Trung Quốc là thỏa thuận yêu cầu các thương vụ “phải được thực hiện theo giá thị trường, dựa trên cân nhắc về thương mại”.
Văn phòng của đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer không có bình luận về cam kết từ Trung Quốc. Chính quyền Tổng thống Donald Trump chỉ nhấn mạnh thỏa thuận giai đoạn 1 sẽ đặt trong một cơ chế thực thi.
Giá trị hàng hóa Trung Quốc cần nhập từ Mỹ theo thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 (màu lam).
Trump và những người ủng hộ coi thỏa thuận giai đoạn 1 là phần thưởng rất xứng đáng cho nông dân và nhà sản xuất Mỹ sau nhiều thập kỷ hàng hóa Trung Quốc tràn ngập Mỹ.
“Cùng nhau, chúng ta đang sửa lại những sai lầm trong quá khứ, mang đến tương lai công bằng và an ninh kinh tế cho nông dân, công nhân và các gia đình Mỹ”, ông Trump tuyên bố trong ngày ký thỏa thuận.
Phe chỉ trích cho rằng thỏa thuận giai đoạn 1 đẩy Mỹ rơi vào hoạt động thương mại chính phủ quản lý mà các tổng thống Mỹ đã từ bỏ hàng chục năm trước. Hoạt động thương mại trên lại cũng chính là thứ Mỹ đã dành nhiều năm thuyết phục Trung Quốc từ bỏ.
Thỏa thuận giai đoạn 1 liệt kê hàng trăm sản phẩm sẽ được mua, từ lò phản ứng hạt nhân cho đến phi cơ, đậu tương, dầu thô, dịch vụ máy tính nhưng không có số liệu cụ thể.
Các công ty không mô tả những mục tiêu trên là “không thể đạt” mà chỉ nêu rõ họ có thể không đáp ứng được.
“Đó là tham vọng và sẽ tạo ra áp lực trong hệ thống nguồn cung”, Craig Allen, chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung, nói.
Những câu hỏi còn lại gồm liệu Trung Quốc có dỡ thuế đáp trả lên hàng hóa Mỹ hay không bởi Mỹ vẫn giữ thuế với với khoảng 360 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc – được coi là đòn bẩy của ông Trump trong đàm phán thỏa thuận giai đoạn 2.
Theo Allen, các công ty Mỹ bất an ngay cả khi họ thấy có lợi ích trong thỏa thuận giai đoạn 1.
“Phần lớn thành viên của chúng tôi chỉ mong mỏi có sân chơi bình đẳng ở Trung Quốc”, Allen nói. “Chúng tôi không tìm kiếm hạn ngạch hay ưu đãi”.
Trung Quốc cam kết dỡ bỏ rào cản phi thuế quan với hàng nông sản nhập khẩu, như gà và thịt bò, và nới lỏng quy định thông qua ngũ cốc biến đổi gene sẽ mất nhiều năm. Nước này cũng mở cửa thị trường cho các công ty thẻ tín dụng nước ngoài, hãng xếp hạng tín nhiệm và bảo hiểm. Tất cả đều khuyến khích, thúc đẩy thương mại.
Nhưng với nhiều nhà sản xuất, họ vẫn chưa rõ thứ gì sẽ thay đổi.
Dave Calhoun, CEO của Boeing, cũng có mặt tại lễ ký ngày 15/1. Ông không bình luận gì về ý nghĩa của thỏa thuận đến hoạt động của công ty ở Trung Quốc. Trong khi đó, ông Trump tiết lộ Trung Quốc có cam kết mua phi cơ Boeing, trị giá 16 – 20 tỷ USD.
Boeing sau đó hoan nghênh thỏa thuận nhưng chỉ mô tả công ty “tự hào khi phi cơ Boeing tiếp tục nằm trong mối quan hệ” với Trung Quốc – thị trường quốc tế lớn nhất mang lại doanh thu 13,8 tỷ trong năm 2018 cho Boeing.
Ngoài ra, thỏa thuận giai đoạn 1 còn bao gồm kế hoạch xuất khẩu sắt và thép Mỹ, tốt cho ngành công nghiệp đang hưởng lợi từ chính sách thuế của chính quyền Trump này. Tuy nhiên, các nguồn tin ngành thép lại tỏ ra bất ngờ và họ chưa được cung cấp thông tin chi tiết về cam kết mua hàng từ Trung Quốc.
Như Tâm/ Theo Bloomberg
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.